ورزش برای سلامتی بدن ما مفید است. بااین‌حال گاهی ورزش سنگین و حرفه‌ای یا انجام نادرست تمرینات ورزشی باعث ایجاد صدماتی می‌شود. برای پیشگیری از این مشکلات باید اقدامات احتیاطی مانند استفاده از تجهیزات محافظتی یا گرم‌کردن بدن پیش از ورزش را جدی بگیرید. باوجوداین باز هم وقوع حادثه و آسیب ورزشی اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین لازم است دربارۀ افرادی که می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند و راهکارهایی برای بازگشت به ورزش پس از آسیب اطلاعات بیشتری به دست آورید.
منظور از آسیب ورزشی چیست؟
آسیب‌های ورزشی مشکلات شایعی هستند که می‌توانند هر نقطه از بدن شما را هدف قرار دهند و استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها و سایر ساختارها را درگیر کنند. درواقع آسیب ورزشی آسیب به بخشی از بدن در اثر ورزش یا فعالیت‌های ورزشی است.
بسیاری از صدمات جزئی در خانه و با روش‌های ساده‌ای مانند استراحت‌کردن، کمپرس یخ، فشرده‌سازی و مصرف داروهای مسکن بدون نسخه قابل درمان هستند. اما برخی از آن‌ها نیاز به درمان پزشکی مثل بی‌حرکت‌نگه‌داشتن، فیزیوتراپی و جراحی دارد.
آسیب می‌تواند به‌صورت ناگهانی در اثر وزنه سنگین، پیچ‌خوردن ناگهانی یا کشش بیش از حد عضلات، تاندون‌ها یا رباط‌ها رخ دهد. آسیب‌های رایج بدنسازی نمونه‌هایی از این نوع آسیب‌ها هستند. همچنین گاهی استفاده مکرر و بیش از حد از مفاصل هنگام ورزش می‌تواند منجر به آسیب مزمن شود.
علل ایجاد آسیب ورزشی
می‌توان گفت همۀ افراد در معرض آسیب‌های ورزشی هستند؛ اما موارد زیر احتمال آن را افزایش می‌دهد:
- استفاده‌نکردن از وسایل حفاظتی و لباس مخصوص هر رشته ورزشی
- بی‌توجهی به اهمیت گرم و سردکردن بدن قبل و بعد از ورزش
- حرکت‌های خطرناک هنگام ورزش‌های تماسی؛ مانند تکل‌زدن
- پریدن، دویدن، چرخش یا تغییر جهت ناگهانی
- مدتی فاصله‌گرفتن از ورزش و خارج‌شدن بدن از فرم ورزشی
- بی‌اعتنایی نسبت به وضعیت بد سلامتی
رایج‌ترین آسیب‌های ورزشی
هر ورزش شرایط خاص خود را دارد و بخش‌هایی از بدن را بیشتر درگیر می‌کند. بنابراین صدمات ورزشی هم به اشکال متفاوتی دیده می‌شوند. رایج‌ترین موارد از بین انواع آسیب ورزشی را در ادامه می‌خوانید:
- دررفتگی‌ها
- شکستگی استخوان
- آسیب شایع ستون فقرات
- ضربه مغزی
- رگ‌به‌رگ‌شدن و کشیدگی رباط‌ها
- تاندونیت
- پارگی غضروف
- آسیب‌های عضلانی
- آسیب‌های مفصلی (زانو)
- آسیب تاندون آشیل
- درد در امتداد استخوان ساق پا
برای درمان آسیب ورزشی از چه کسی کمک بگیریم؟
علم پزشکی گستردگی زیادی دارد و برای هریک از مشکلات تخصصی باید به سراغ متخصص آن حوزه بروید. صدمات حین ورزش اغلب سبب آسیب سیستم اسکلتی-عضلانی می‌شوند؛ بنابراین پزشک متخصص ارتوپد یکی از افرادی است که می‌تواند به شما کمک کند.
علاوه‌براین پزشک ورزشی فردی است که در زمینۀ درمان و پیشگیری از بیماری‌ها و آسیب‌های مربوط به ورزشکاران آموزش‌های تخصصی گذرانده. پس مناسب‌ترین فرد برای مراقبت‌های پزشکی ورزشکاران و تیم‌های ورزشی و کمک به داشتن سبک زندگی سالم در دوران ورزش حرفه‌ای است.
معمولاً اگر یکی از علائم زیر را داشته باشید، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر به سراغ پزشک ورزشی بروید:
- دردی که در حرکت طبیعی شما اختلال ایجاد می‌کند و با گذشت زمان بهتر نمی‌شود
- تورم شدید که به‌سادگی کاهش نمی‌یابد
- کبودی یا خونریزی شدید
- ناتوانی در استفاده از عضو یا ناحیۀ آسیب‌دیده
- تغییر شکل آشکار عضو آسیب‌دیده، مانند خم‌شدن پا در جهت غیر عادی
راه‌های پیشگیری از آسیب ورزشی
همان‌طور که اشاره شد آسیب‌دیدگی جزئی از ورزش است. بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای همواره خود را در معرض مشکلاتی مانند آسیب رباط صلیبی می‌بینند. بااین‌وجود می‌توانید با اقدامات زیر احتمال وقوع حادثه را کاهش دهید و از آسیب‌های ورزشی جلوگیری کنید:
- برنامه تناسب اندام، شامل تمرینات قلبی عروقی، تمرینات قدرتی و انعطاف‌پذیری داشته باشید
- هنگام خستگی یا احساس درد حین ورزش استراحت کنید
- تمرین مستمر برای گروه‌های عضلانی مختلف انجام دهید
- برای گرم و سردکردن بدن زمان کافی اختصاص دهید؛ توصیه می‌شود مدت زمان سردکردن دوبرابر بیش از زمان گرم‌کردن بدن باشد
- برای جلوگیری از کم‌آبی بدن و گرمازدگی آب کافی بنوشید
- تمرینات کششی برای بهبود عملکرد و افزایش توان ماهیچه‌ها و مفاصل را جدی بگیرید
- از تجهیزات ورزشی استفاده کنید و کفش مناسب بپوشید
- تکنیک درست برای انجام هر حرکت ورزشی را یاد بگیرید
چنان‌چه دچار آسیب ورزشی شدید، قبل از بازگشت به فعالیت‌های شدید، به سراغ پزشک ورزشی بروید و مطمئن شوید که در تمام جلسات توانبخشی شرکت کرده‌اید. بی‌توجهی به آسیب‌های جزئی ممکن است سبب آسیب‌های جدی‌تری در آینده شود.
پزشک ورزشی چگونه به شما کمک می‌کند؟
اولین قدم در درمان هر آسیبی، تشخیص دقیق و درست است. پزشک طب ورزشی با دانش تخصصی و تجربه خود می‌تواند مشکل شما را به‌خوبی تشخیص دهد. سپس برنامه درمانی متناسب با نوع آسیب، شدت آن، نیازهای فردی و سبک زندگیتان برای شما تنظیم می‌کند. این برنامه ممکن است ترکیبی از استراحت، کمپرس یخ، فیزیوتراپی و دارو باشد.
در گام بعدی پزشک به شما کمک می‌کند تا از آسیب‌های بعدی جلوگیری کنید. برای این هدف لازم است هرگونه عامل خطر احتمالی را بشناسید، تمرینات و حرکات کششی برای کمک به بهبود انعطاف‌پذیری، قدرت و تحرکتان یاد بگیرید و راهنمایی‌هایی دربارۀ تکنیک حرکتی مناسب برای ورزش یا فعالیتتان دریافت کنید.
ممکن است پزشکتان به شما توصیه کند از فیزیوتراپیست هم کمک بگیرید. یک پزشک ورزشی خوب چالش‌های فرایند درمان را به‌طور دقیق می‌شناسد و با همدلی از شما پشتیبانی می‌کند تا، هم از نظر روحی و هم جسمی، به وضعیت مطلوب برگردید.
دوران بهبودی پس از یک مصدومیت ورزشی چه مدت طول می‌کشد؟
بسیاری از ورزشکاران پس از آسیب‌دیدگی برای شروع دوبارۀ فعالیت‌های ورزشی لحظه‌شماری می‌کنند؛ اما برخی از آن‌ها، به دلیل ترس از تکرار آسیب، دربارۀ مناسب‌ترین زمان ازسرگیری تمرینات مردد هستند. حقیقت این است که پیش از هر کاری نیاز به زمانی برای ریکاوری خواهید داشت.
این بازۀ زمانی باتوجه به نوع آسیب‌دیدگی، مدت زمان لازم برای توانبخشی و آمادگی ذهنی شما متفاوت است. اما به‌طور معمول پس از 3 ماه تا یک سال می‌توانید دوباره فعالیت‌هایی که پیش از آسیب‌دیدگی انجام می‌دادید به‌مرور آغاز کنید.
با کمک پزشک ورزشی با خیال راحت به فعالیت‌های ورزشی عادی خود بازگردید
پس از بهبودی پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر و با اطمینان خاطر فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. همچنین دستورالعمل‌های ویژه‌ای دربارۀ چگونگی افزایش ایمنی در برابر آسیب ورزشی به شما می‌دهد و زمان دقیقی برای هر سطح از فعالیت حرفه‌ای در آینده مشخص می‌کند.
اگر به دنبال پزشک ورزشی حرفه‌ای هستید، دکتر حسن براتی، متخصص و جراح استخوان و مفاصل (ارتوپد) و متخصص آسیب‌های ورزشی سابقۀ درخشانی در زمینه کمک به ورزشکاران دارند. علاوه‌بر درمان موثر می‌توانند در هنگام بهبودی پشتیبان خوبی برای شما باشند و کمک کنند تا سریع‌تر به آمادگی بدنی پیش از آسیب برگردید.
برای تنظیم وقت ملاقات آنلاین یا حضوری با دکتر حسن براتی می‌توانید از طریق وب‌سایت ایشان نسبت به رزرو نوبت اقدام کنید.
