صدها سال است که پزشکان، دانشمندان، متخصصان تغذیه و حتی مردم عادی، مات و مبهوتند که چرا تنها برخی از ما این موضوع آشکار را میفهمیم که رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا و چربی کم در دراز مدت به چربی سوزی کمک نمیکند.
ورزشکاران، بدنسازان، بازیگران هالیوود و بقیه مردم، چندین دهه است که میدانند یک رژیم کم کربوهیدرات با پروتئین بالا، منجر به سوخت و ساز باورنکردنی چربی و افزایش سریع توده عضلانی میشود. صدها مطالعه علمی، بارها و بارها این مسئله را ثابت کرده اند. اما افراد ذینفعی، این روش را مورد تمسخر قرار داده، ارزش آن را زیر سوال برده و مانع توسعه این دانش و استقرار آن بعنوان یک تئوری فراگیر میشوند.
در حالیکه برخی رژیمهای غذایی از اصول کاهش چربی موثر پیروی میکنند، بسیاری از آنها در این کار افراط کرده (اتکینز، دوکان، رژیم کتوژنیک و غیره) و از کاهش وزن به هر قیمتی دفاع میکنند. اجتناب از میوهها و سبزیجات و در عین حال تشویق به مصرف هات داگ و بیکن، در حالیکه ممکن است به شما کمک کند در کوتاه مدت وزن کم کنید، اما یک استراتژی سالم یا پایدار نیست.
رژیمهای کم کربوهیدرات چگونه عمل میکنند؟
رژیم های کم کربوهیدرات شدید، بدن را به وضعیت کتوزیس میبرند که بدان معناست که بدن برای تولید انرژی در درجه اول بجای کربوهیدرات، چربی میسوزاند و سطوح کتون در خون بالا میرود. کتونها، قطعات کوچک کربن هستند که توسط تجزیه ذخایر چربی، بعد از آنکه گلوکز ذخیره شدهی بدن (معروف به گلیکوژن) خالی شد، بوجود میآیند. انسانها میتوانند از کتونها بعنوان انرژی برای فعالیتهای بدن و حتی بعنوان یک جایگزین برای گلوکز بمنظور تامین سوخت مغز استفاده کنند.
از آنجا که بدن برای تولید انرژی، بر چربی ذخیره شده تکیه میکند، افرادی که در وضعیت کتوزیس هستند، معمولا به سرعت وزن کم میکنند. با اینحال از آنجا که کتونها در مقادیر زیاد، سمی هستند، بدن بطور جدی تلاش میکند که خودش را از شر آنها خلاص کند. کتونها به شکل ادرار و از طریق ریهها از بدن خارج شده و باعث نفسی شیرین و کمی بدبو میشوند.
رسیدن به وضعیت کتوزیس، چه مدت طول میکشد؟
کمتر از ۵۰ گرم کربوهیدرات در روز، در نهایت شما را به کتوزیس میرساند! با توجه به شخص و سطح فعالیت او، قبل از آنکه گلیکوژن بدن خالی شود، میتواند ۲ تا ۳ روز یا تا یک هفته طول بکشد.
آیا کتوزیس خطرناک است؟
رژیم کتوژنیک اغلب دارای عوارض جانبی کوتاه مدت است، از جمله کم آبی، یبوست و گاهی اوقات سنگ کلیه یا سنگ صفرا. سطوح کتون بسیار بالا میتواند سمی باشد و خون را اسیدیتر کند، که ممکن است به کبد و کلیهها آسیب برساند. با اینحال کتواسیدوز کاملا با کتوزیس متفاوت است.
اولی بطور کلی در نتیجه یک وضعیت پزشکی اتفاق میافتد. اما (اگر آن را درست انجام دهید و مواد غذایی با کیفیت بالا و مغذی بخورید) کتوزیس میتواند بطور کلی برای رژیم گیرندههای منظم، بی خطر باشد.
آیا کتوزیس، غیر عادی است؟
از لحاظ تاریخی، شواهدی وجود دارد که برخی از جمعیتها بدون آسیب جدی به سلامت یا طول عمر، کتوزیس را تجربه کرده اند. برخی انسانهای نخستین، ظاهرا حالتهای کتوزیس فصلی یا طولانی مدت را با موفقیت سپری کردند.
با اینحال باید فرض شود که این جمعیت، حالت کتوزیس را انتخاب نکردند، بلکه آنها کتوزیس را در نتیجه در دسترس نبودن میوهها و سبزیجات برای مدت زمانی خاص در محیط زندگیشان تجربه کردند.
برخی از افراد قادرند کتوزیس را بهتر از بقیه تحمل کنند. با اینکه برخی مراجعین من، هنگامیکه برای اولین بار به کتوزیس میرسند، برای انجام تمرینات و شفافیت ذهنی باید تلاش زیادی کنند، اما اکثرشان بعد از یک یا دو هفته خوردن یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات و پرچرب، تعادلشان را بدست میآورند.
بله، کتوزیس، حالتی است که بدن میتواند تحمل کند و مطمئنا منجر به کاهش وزن میشود و حتی از آغاز این قرن بعنوان یک درمان برای صرع، مورد استفاده قرار گرفته است. اما قسمت سخت ماجرا، رسیدن به کتوزیس است. در آن شرایط، من احساس تنبلی و بد اخلاقی میکنم و بطور کلی از زندگی ناامید میشوم. البته این علائم بعد از چند روز برطرف میشوند. بطور خلاصه، کتوزیس وضعیتی نیست که من برای مدت زمان طولانی از آن لذت ببرم اما مزایای آن برای کاهش چربی، غیر قابل انکار است.
رژیم کتوژنیک دورهای برای بدنسازی و کاهش شدید چربی
رژیم کتوژنیک دوره ای، اغلب توسط بدنسازان حرفهای برای دستیابی به چربی بدن فوق العاده پایین (البته به همراه یک سطل دارو) مورد استفاده قرار میگیرد. با اینحال با توجه به محدودیت اکید کربوهیدرات در سراسر هفته (منظورم این است که هیچ کربوهیدراتی نباید مصرف شود، حتی یک هویج)، خوردن مقدار کافی از ریز مغذیهای مورد نیاز برای اینکه بدنتان بتواند بدرستی کار کند، تقریبا غیر ممکن است. این رژیم برای کاهش چربی فوق العاده موثر است، اما بطور کلی برای یک مرد یا زن معمولی، انتخاب سبک زندگی جذابی نمیباشد.
حکم نهایی چیست؟
فهم آن چندان دشوار نیست. کربوهیدرات اضافی، شما را چاق میکند. هنگامیکه این واقعیت را قبول کنید، میتوانید مصرف کربوهیدرات را بسته به سطح فعالیت تان کنترل کنید تا به سطح انرژی مطلوب و متابولیسم چربی دست پیدا کنید.
روی آوردن به کتوزیس گاه به گاه و کوتاه مدت، ممکن است خطر جدی برای سلامتی نباشد و حتی ممکن است مزایایی نیز داشته باشد. اما من کتوزیس طولانی مدت را برای اکثر مراجعینم توصیه نمیکنم. آیا میتوانید کاری کنید که موثر واقع شود؟ بله، اما مسئله بسیار پیچیده ایست.
مصرف مقداری کربوهیدرات برای بدن، آسانتر از مصرف صفر مقدار کربوهیدرات یا مقدار زیادی کربوهیدرات است. مقدار مطلوب مصرف کربوهیدرات برای کاهش سالم چربی بین ۷۵ تا ۱۵۰ گرم کربوهیدرات در روز بسته به سطح فعالیت شماست.
پس با پرهیز از سبزیجات و ادرار کردن روی نوارهای کتون، خودتان را آزار ندهید. ذهنتان را با فکر تغذیه بدنتان با مواد غذایی سالم مشغول کنید. صرفنظر از اینکه خواه شما سرگردان کتوزیس شوید یا نه، از دست دادن چربی در یک بدن سالم که به خوبی تغذیه شود، بطور آسان و اتوماتیک انجام میشود.