خطرات ضربه زدن با سر به توپ فوتبال چیست؟

هنگامی که زین الدین زیدان، ‌هافبک سابق تیم ملی فرانسه، برای برخورد با توپ و گرفتن امتیاز، خیز بر می‌دارد و مانند یک ماهی تاب می‌خورد، در فوتبال می‌تواند یک سلاح عالی باشد. فوتبال، تنها ورزشی است که از سر بعنوان راهی برای جلو بردن توپ استفاده می‌کند. با توجه به ظرافت مغز انسان، یک سوال مطرح می‌شود که آیا تکنیک هد زدن، واقعا برای بازیکنان بی خطر است؟! ده‌ها تن از دانشمندان ورزشی، و متخصصین مغز و اعصاب، با مسئله‌ی خطرات احتمالی هد زدن، دست به گریبانند.

همچنین بخوانید: چگونه در فوتبال پیشرفت کنیم؟

اهمیت

الجاندرو اسپیوتا، جراح مغز و اعصاب از کلینیک کلیولند، و همکارانش در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۱ با عنوان «هد زدن در فوتبال: بازی خطرناک؟» که در مجله جراحی مغز و اعصاب منتشر شد، گزارش دادند که یک بازیکن بطور متوسط ۶ تا ۱۲ بار در یک بازی، با سر به توپ ضربه می‌زند.

هنگامیکه جلسات تمرینی را به آن اضافه کنید، یک بازیکن معمولی ممکن است در طول زندگی حرفه‌ای خود، هزاران ضربه‌ی سر بزند. در حالیکه ورزشکاران در فوتبال آمریکایی، بوکس و حتی هاکی، در معرض خطر ضربه‌ی ناگهانی یا برخورد به سر قرار دارند، فوتبالیست‌ها ممکن است با مشکلات ناشی از حرکتی با خشونت کمتر (هد زدن) که بطور مکرر انجام می‌شود، مواجه باشند.


ضربه مغزی

آسیب دیدگی‌های سر در فوتبال معمولا ضربات مغزی هستند، که تنها بخاطر سر زدن به توپ فوتبال بطور عمدی، اتفاق نمی‌افتند، بلکه بخاطر برخورد یک بازیکن به بازیکن دیگر، زمین یا تیر دروازه رخ می‌دهند. دلیلش این است که حتی یک توپ کاملا پر باد که با سرعت حدودی ۱۱۰ کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند، مثلا به اندازه‌ی آرنج یک بازیکن دیگر، محکم و آسیب رسان نیست. با اینحال با توجه به نتایج یک تحقیق، ۱۲.۶ درصد از ضربات مغزی در فوتبال، بخاطر ضربه زدن با سر به توپ اتفاق می‌افتد. او می‌گوید که مطالعه دیگری از کالج بازیکنان فوتبال آمریکا، هیچ موردی از ضربه مغزی ناشی از ضربه سر عمدی پیدا نکرد. ضربات مغزی، تنها بخاطر برخورد تصادفی یک توپ با سرعت بالا به سر اتفاق افتادند.


آسیب ناشی از برخورد

دکتر کریس کوتورس از «شورای پزشکی ورزشی و تناسب اندام» و محققان همکار او در تحقیقی در سال ۲۰۱۰ که در «Pediatrics» منتشر شد، می‌گوید: آسیب دیدگی‌های ناشی از برخورد، خطر دیگری به غیر از ضربه‌ی مغزی است. بازیکنی که به توپ فوتبال با سر ضربه می‌زند، مخصوصا اگر در هوا بپرد، برای لحظه‌ای بی دفاع می‌شود. آرنج مدافع می‌تواند به شدت به سر او برخورد کند یا بازیکن هد زن می‌تواند در هنگام پایین آمدن، سکندری یا لگد بخورد. کشیدگی عضله‌ی گردن نیز ممکن است بخاطر ضربه سر زدن به توپ، اتفاق بیفتد.


آسیب بلند مدت

نگرانی اسپیوتا و دانشمندان دیگر این است که آیا هد زدن با توپ، با وجود عدم آسیب حاد آشکار یا یک ضربه مغزی، می‌تواند منجر به آسیب بلند مدت شود یا نه! آتروفی کورتیکال، یک بیماری دژنراتیو مغز که باعث کاهش پیش رونده در بینایی می‌شود، می‌تواند یک خطر باشد. خطر دیگر، انسفالوپاتی مزمن پس از سانحه، یک بیماری دژنراتیو که در ورزشکاران کشتی، فوتبال و ‌هاکی که در معرض تکان‌های مغزی متعدد هستند دیده شده، و منجر به از دست دادن حافظه و رفتار خشونت آمیز می‌شود.

اسپیوتا ، دو مورد از مرگ‌های مرتبط با هد زدن را عنوان می‌کند که عبارتند از جفری استل، بازیکن انگلیسی و حسین قاسم از الجزایر. در هر دو مورد، ضربه مغزی و همچنین هد زدن، نقش مهمی داشتند. علاوه بر این، استل در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بازی می‌کرد. توپ‌های چرمی آن دوران، آب را جذب کرده و در هنگام هد زدن برای سر، گردن و ستون فقرات، سنگین‌تر و بطور بالقوه خطرناک‌تر می‌شدند. توپ‌های مصنوعی مدرن، از این خطر جلوگیری می‌کنند.