برداشتن اولین قدم، لبخند زدن برای اولین بار و به ای به ای کردن هنگام جدا شدن از افراد، از شیرین‌ترین خاطراتی هستند که یک کودک نوپا برای شما رقم خواهد زد. اکثر والدین وقتی با این صحنه‌ها مواجه می‌شوند از فرط خوشحالی، نمی‌دانند بخندند یا گریه کنند! البته حق هم دارند، چراکه همه این اتفاقات از نقاط عطف رشد یک کودک نوپا محسوب می‌شوند. منظور از نقاط عطف رشد، کارهایی هستند که اکثر کودکان بعد از رسیدن به سن خاصی قادر به انجام آن هستند.
شما قرار است شاهد نقاط عطف متعددی در حرکات، نحوه بازی کردن، یادگیری و حتی رفتار کودک نوپا خود باشید. البته این در صورتی اتفاق می‌افتد که کودک شما از سلامت جسمی و ذهنی مناسب برخوردار باشد و مراقبت‌های دوران کودکی به خوبی انجام شده باشد. در این مقاله قصد داریم با جزئیات بیشتری به فرایند رشد و تکامل کودکان نوپا و نیازهای آنان برای تکمیل این فرایند، بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
نقاط عطف رشد کودک نوپا شامل چه مواردی می‌شود؟
کودکان نوپا دائما در حال حرکت هستند و نسبت به خود و محیط پیرامون، آگاهی بیشتری دارند. آنها یک انگیزه سیری‌ناپذیر برای کشف اشیاء و افراد جدید دارند که به‌مرورزمان بیشتر هم می‌شود. آنها در این سن، به درجاتی از استقلال می‌رسند و شروع به نشان دادن رفتار سرپیچی می‌کنند. کودک نوپا می‌تواند خود را در تصاویر یا آینه تشخیص دهد و از رفتار دیگران، چه بزرگسالان و چه کودکان بزرگ‌تر از خود، تقلید کند. انتظار می‌رود که کودکان نوپا بتوانند نام اشیاء و افراد را به‌مرورزمان تشخیص دهند، عبارات و جملات ساده را به زبان بیاورند و از دستورالعمل‌های ساده پیروی کنند.
کودکان نوپا برای اینکه بتوانند به نقاط عطف رشد و تکامل خود برسند، نیازمند یکسری مراقبت‌ها هستند؛ از جمله:
داشتن خواب و استراحت کافی
کودکان برای رشد و تکامل نیاز به استراحت و خواب زیاد دارند. در هنگام خواب، سلول‌های مغزی کودک شما در حال ایجاد ارتباطات مهمی به نام سیناپس است. سیناپس‌ها مسیرهای عصبی هستند که برای شکل‌گیری و پیشرفت مهارت‌های یادگیری، حرکت و تفکر در کودکان نوپا ضروری هستند.
تغذیه مناسب
برای اینکه کودک نوپا بتواند به نقاط عطف رشد خود برسد، باید به خوبی تغذیه شود. رژیم‌های غذایی کم‌کالری، کم پروتئین و فاقد ویتامین و مواد معدنی می‌تواند باعث کند شدن روند تکاملی کودک بشود. معمولاً کودکان نوپا می‌بایست به طور روزانه 400 واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D مصرف کنند تا جذب کلسیم در استخوان‌ها و دندان‌های آنها به خوبی انجام شود. در مورد سایر مکمل‌های مورد نیاز کودک، باید با پزشک کودکان مشورت کنید.
حفظ انرژی و تقویت سیستم ایمنی
جالب است بدانید که خیس بودن دائمی پوشک و ابتلا به بیماری‌ها از جمله عفونت گوش، می‌توانند انرژی کودک نوپا را سرکوب کنند. رشد و تکامل جسمی و ذهنی کودکان نوپا نیازمند انرژی و پویایی است. عفونت مکرر گوش همچنین می‌تواند در شکل‌گیری مهارت گفتاری کودک، اختلال ایجاد کند. برای همین لازم است که شما به طور مرتب، کودک نوپا را برای چکاپ، نزد متخصص اطفال ببرید. واکسیناسیون کودک نیز باید به‌درستی انجام شود.
کارهایی که به تکامل کودک نوپا کمک می‌کنند
موارد زیر برخی از کارهایی است که به عنوان والدین می‌توانید برای کودک نوپا خود انجام دهید تا او بتواند در زمان مناسب، به نقاط عطف رشد خود برسد:
- هر روز برای کودکتان کتاب بخوانید.
- از او بخواهید اشیا را برای شما پیدا کند یا اعضای بدن و اشیا را نام ببرد.
- از بازی‌های مناسب برای کودک نوپا استفاده کنید؛ مانند مرتب سازی اشکال و حل معماهای ساده.
- او را به کاوش و کشف چیزهای جدید تشویق کنید.
- با گفتگو با کودک نوپا و استفاده از کلمات ساده، به پیشرفت مهارت زبانی او کمک کنید؛ به عنوان مثال اگر با دیدن پتو می‌گوید “پ”.. بلافاصله به او پاسخ دهید که بله، حق با تو است؛ این پتو است. خودتان نیز اشیاء اطراف را برای کودک نام ببرید.
- با اجازه دادن به کودک برای مشارکت در لباس پوشیدن و تغذیه خود، به شکل‌گیری حس استقلال در او کمک کنید.
- بیشتر سعی کنید او را به خاطر رفتارهای مناسب تشویق کنید، تا اینکه به خاطر رفتارهای ناخواسته او تنبیه کنید. به جای تنبیه به او نشان دهید که چه کاری را باید به جای آن یکی، انجام دهد.
- کودکان را به گردش ببرید؛ مثل قدم زدن در پارک. این کار به تقویت حس کنجکاوی و توانایی‌های کودک نوپا در شناخت اشیاء، کمک می‌کند.
ایمنی کودک نوپا را در اولویت قرار دهید
از آنجا که کودک نوپا دائما در حال حرکت کردن و کشف کردن است، با خطرات بیشتری نیز روبرو خواهد شد. اتفاقات خطرناک می‌توانند به‌سرعت و کاملا غیرمنتظره رخ دهند؛ بنابراین کودک خود را کاملاً زیر نظر داشته باشید. در اینجا چند نکته برای کمک به ایمن نگه‌داشتن کودک نوپا ارائه شده است:
- هرگز کودک نوپای خود را در نزدیکی یا اطراف آب (به عنوان مثال وان ها، استخرها، دریاچه‌ها، جکوزی‌ها یا دریا) رها نکنید. غرق‌شدگی یکی از علل شایع صدمات و مرگ و میر در این گروه سنی می‌باشد. درصورتی‌که در حیاط پشتی استخر دارید، حتماً آن را حصار کنید.
- راه‌پله‌ها را به کمک حصار و دروازه‌های کوچک، مسدود کنید. همچنین درهایی که به مکان‌های خطرناک مانند گاراژ یا زیرزمین باز می‌شوند را قفل کنید.
- با قرار دادن درپوش‌های مخصوص بر روی تمام پریزهای برق، می‌توانید از برق‌گرفتگی کودک در اثر فرو بردن انگشت در پریز، پیشگیری کنید. این اتفاق به دلیل کنجکاوی شدید کودکان نوپا، بسیار شایع می‌باشد..
- وسایل آشپزخانه، اتو، بخاری و هر وسیله خطرناک دیگر را از دسترس کودک نوپای خود دور کنید.
- وسیله‌هایی که دستگیره دارند و ممکن است بر اثر کشیده شدن، بر روی کودک سقوط کنند، از دسترس کودک خارج کنید. حتی اگر کودک در آغوش شما باشد و به نزدیکی گاز بروید، ممکن است در یک چشم برهم زدنی دسته قابلمه را بگیرد و بکشد!
- کلیه اشیا تیز مانند قیچی، چاقو و حتی خودکار و مداد را در مکانی امن قرار دهید.
- داروها، پاک کننده‌های خانگی و سموم را داخل یک کمد قرار دهید و درب آن را قفل کنید.
- کودک نوپای خود را حتی برای چند لحظه در یک وسیله نقلیه تنها نگذارید.
- کودک را تا زمانی که به قد و وزن مجاز برسد، در صندلی عقب ماشین و بر روی صندلی مخصوص کودک، قرار دهید. توصیه می‌شود که داخل ماشین، او را در آغوش نگیرید.
منبع : www.gahvare.net
